Δημήτρης Μπαλής
Ναι, με λίγη (έως πολλή) βοήθεια από τους ξένους, η Ελλάδα μπορεί να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση.
Αυτό που υλοποιείται εδώ και περίπου δύο χρόνια στην Αστυπάλαια και μάλιστα ξεκίνησε μέσα στην πανδημία (το 2021), είναι πρωτοποριακό όχι μόνο για τα ελληνικά αλλά και για τα παγκόσμια δεδομένα.
Ένα νησί, μικρό βέβαια αλλά από τα μικρά ξεκινάς για τα μεγάλα εγχειρήματα, βρίσκεται στη διαδικασία μετατροπής του σε ένα «έξυπνο και βιώσιμο» νησί. Κι από εκεί που η ηλεκτρική του ενέργεια παράγεται από πετρέλαιο, με εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ κόστος ετησίως και χιλιάδες τόνους εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, πρόκειται να έχει ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές και δη από φωτοβολταϊκά πάνελ. Κι από εκεί που τα οχήματα κινούνται με βενζίνη και πετρέλαιο, θα κινούνται μόνο ηλεκτρικά, τόσο από τους κατοίκους όσο και από τις δημοτικές συγκοινωνίες.
Μπορεί να γίνει πράξη και να ολοκληρωθεί αυτό το σχέδιο εντός των επόμενων 4 ετών, δηλαδή έως τα τέλη του 2027, αρχές 2028; Μπορεί, αρκεί να εφαρμοστεί στο ακέραιο, δίχως παρεκκλίσεις. Δεδομένης της αποδοχής και των κατοίκων που ενώ στην αρχή ήταν από αδιάφοροι μέχρι επιφυλακτικοί και καχύποπτοι (χαρακτηριστικό του Ελληνα), τώρα είναι αρκετά έως πολύ ένθερμοι υποστηρικτές, βλέποντας ότι δεν είναι μία «φούσκα» ούτε λόγια του αέρα.
Στην πράξη, λοιπόν, αυτά που είδα στην Αστυπάλαια, όπως είδαν και μεγάλα διεθνή μέσα ενημέρωσης, το σχέδιο των περίπου 15 εκατ. ευρώ εφαρμόζεται κατά γράμμα. Η VW, ο γερμανικός όμιλος, σε συνεργασία με την ελληνική εισαγωγική εταιρεία Kosmocar, την ελληνική κυβέρνηση που πριμοδοτεί γενναία την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων στο νησί, με το 40% της τιμής, αλλά και τον Δήμο και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, δείχνουν τα πρώτα αποτελέσματα.
Οι νέες, ψηφιακές λύσεις μετακίνησης έχουν καθιερωθεί, καθώς το 25% των κατοίκων χρησιμοποιούν τακτικά την υπηρεσία ASTYBUS ridesharing, που αντικατέστησε την παραδοσιακή λεωφορειακή γραμμή και λειτουργεί όλο τον χρόνο. Μεταφέρει τους πολίτες φθηνά με τα δύο VW ID. BUZZ συν τρία ID.4, ανάλογα την περίοδο και τη ζήτηση. Ανάλογα με την εποχή, χρησιμοποιούνται έως και πέντε οχήματα για αυτήν την υπηρεσία. Μόνο τους τελευταίους δώδεκα μήνες έχει συμπληρώσει περισσότερα από 200.000 χιλιόμετρα με πολίτες στα καθίσματα.
Επίσης, όποιος «κατεβάσει» την εφαρμογή Astymove, μπορεί μέσω της υπηρεσίας κινητικότητας astyGO, να χρησιμοποιήσει ένα κοινόχρηστο ηλεκτρικό ποδήλατο Ducati για τη μετακίνησή του (3 ευρώ ξεκλείδωμα 0,04 ευρώ το λεπτό), ένα επίσης κοινόχρηστο σκούτερ Seat MO (4 ευρώ και 0,07, αντίστοιχα) ή κοινόχρηστο αυτοκίνητο VW ID.3 και e-up! (5 ευρώ και 0,19 ευρώ), κάνοντας αθόρυβες και κυρίως χωρίς ρύπους μετακινήσεις.
Στο διάστημα από τον Ιούνιο του 2022 έως και τον Μάιο του 2023, είχαν γίνει 7.771 «κατεβάσματα» της εφαρμογής, με 2.813 ενεργούς χρήστες.
Η διαδικασία είναι εύκολη και σε καμία περίπτωση πρόθεση της VW δεν είναι να υποκαταστήσει της άλλες εταιρείες ενοικιάσεων, που κι αυτές διαθέτουν ηλεκτρικά οχήματα, ενώ υπάρχει και ηλεκτρικό ταξί στο νησί.
Ένα ακόμα στοιχείο είναι ότι, πλέον, σχεδόν όλα τα νέα αυτοκίνητα που ταξινομούνται στην Αστυπάλαια είναι πλήρως ηλεκτρικά. Ο αριθμός των ηλεκτρικών οχημάτων στο μικρό νησί έχει αυξηθεί από μηδέν σε 84 σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Επίσης, ηλεκτρικά είναι και τα οχήματα της αστυνομίας, του λιμενικού και τα δημοτικά οχήματα.
Για να επιτευχθεί όλο αυτό, η VW τοποθέτησε 10 διπλούς φορτιστές σε διάφορα μέρη του νησιού και έναν μεγάλο φορτιστή συνεχούς ρεύματος 50kW και 18 ιδιωτικούς επιτοίχιους ταχυφορτιστές.
Εντάξει με τη μετακίνηση, οδεύουμε προς την ηλεκτροκίνηση. Με την παραγωγή πράσινης ενέργειας τι γίνεται;
Αυτή τη στιγμή η βασική μορφή ενέργειας προέρχεται από το πετρέλαιο και μόνο το 7% είναι από φωτοβολταϊκά, όταν στην Ελλάδα το 39% είναι από ΑΠΕ. Οι ανάγκες της Αστυπάλαιας είναι ετησίως 7.000 MWh ενέργειας. Ο υπάρχων σταθμός της ΔΕΗ, με τρεις γεννήτριες πετρελαίου αποδίδει 5,10 MWh και ένα μικρό φωτοβολταϊκό πάρκο 320 kW. Για τη λειτουργία τους χρειάζονται ετησίων 1.800 χιλιόλιτρα πετρελαίου με κόστος 2,1 εκατ. ευρώ ετησίως και εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα 4.700 τόνους ετησίως.
Προς το παρόν, τα ηλεκτρικά οχήματα τροφοδοτούνται με ενέργεια που πέφτει στο σύστημα, από φωτοβολταϊκά πάνελ 20 kW, που χαρίζουν ενέργεια 31 MWh τον χρόνο. Το επόμενο ορόσημο είναι η κατασκευή ενός υβριδικού συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας, αποτελούμενο από ηλιακό πάρκο ισχύος 3,5 MW και σύστημα αποθήκευσης μπαταριών 9,1 MWh, το οποίο έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει τη λειτουργία του το 2024. Το σύστημα αυτό θα καλύπτει το 100% της ενέργειας για τις ανάγκες στην ηλεκτροκίνηση του νησιού και έως και το 60% των γενικών ενεργειακών αναγκών του. Ο πρώτος διαγωνισμός στην Ελλάδα για αυτό το ενεργειακό έργο ολοκληρώθηκε πρόσφατα (ΔΕΗ Ανανεώσιμες).
Μέχρι το 2026, το ενεργειακό σύστημα πρόκειται να επεκταθεί περαιτέρω και, στο τελικό στάδιο θα καλύπτει περίπου το 80% της συνολικής ενεργειακής ζήτησης. Ετσι, θα χρειαστούν 1.000 χιλιολίτρα πετρελαίου λιγότερα και θα εξοικονομηθούν πολλά χρήματα από το δημόσιο, ενώ θα είναι πιθανότατα και πιο φθηνά τα κόστη τιμολογίων για τους πολίτες.
Τώρα, ως προς την αποδοχή, είναι ενδεικτική η μελέτη του Πανεπιστημίου Αιγαίου σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Strathclyde (Σκωτία). Η επιστημονική μελέτη, η οποία αποτελεί μέρος του έργου, δείχνει υψηλό επίπεδο υποστήριξης για τον μετασχηματισμό: το 80% των ανθρώπων στην Αστυπάλαια έχουν θετική άποψη για την ηλεκτροκίνηση και τις υπηρεσίες κινητικότητας. Αυτή είναι μια σημαντική βελτίωση σε σύγκριση με την πρώτη έρευνα στην αρχή του έργου το 2021 και υπογραμμίζει πόσο κρίσιμη είναι η παροχή σχετικών πληροφοριών σχετικά με τις νέες τεχνολογίες και υπηρεσίες. Η υπηρεσία ridesharing ASTYBUS βαθμολογείται ιδιαίτερα καλά, με 97% Μεταξύ άλλων, εκτιμάται η ευέλικτη χρήση σε συνδυασμό με τις χαμηλές τιμές.
Η έρευνα δείχνει επίσης ότι στην Αστυπάλαια το κόστος είναι καθοριστικός παράγοντας για τη μετάβαση στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Η υποδομή φόρτισης, από την άλλη πλευρά, δεν θεωρείται πλέον εμπόδιο.
Καταλήγοντας, η βιωσιμότητα είναι ένα από τα 10 στρατηγικά πεδία δράσης που ο όμιλος Volkswagen προωθεί με ταχύτητα. Πέρυσι, η Volkswagen αύξησε επίσης τους στόχους της για το CO2 στην παραγωγή και τώρα στοχεύει να μειώσει τις εκπομπές CO2 που σχετίζονται με την παραγωγή από επιβατικά αυτοκίνητα και ελαφρά επαγγελματικά οχήματα κατά 50% έως το 2030.